Η ιστορία του 1ου Δημοτικού Αριδαίας

1o  Δημοτικό Αριδαίας 

Το μεγαλύτερο μέρος του άρθρου βασίζεται σε στοιχεία και συνέντευξη από τον κ. Ιωαννίδη Γεώργιο ( Δήμαρχος Αριδαίας 1982-1990), αλλά και άλλων παλιών μαθητών/τριών του σχολείου. 

Προσωπικές αναμνήσεις από τη φοίτησή μου εκεί

Το δημοτικό σχολείο που φοίτησα είναι το 1ο Δημοτικό Σχολείο Αριδαίας, η ιστορία του είναι πλούσια και αφορά την εξέλιξη της εκπαίδευσης, αλλά  και της τοπικής μας κοινωνίας.

 Επιπρόσθετα, αυτό το σχολείο έχει μεγάλη σημασία για εμένα, καθώς σε αυτό το σχολείο είχε φοιτήσει ο παππούς μου, ο πατέρας και η μητέρα μου, τα αδέρφια και τα παιδιά μου. 

(Τάξη αποφοίτησης 1982)

  Θυμάμαι έντονα τις  φωτεινές αίθουσες διδασκαλίας, με τα τεράστια σιδερένια παράθυρα, τα πράσινα ξύλινα θρανία, τη σκάλα που οδηγούσε στο υπόγειο, την αυλή με τα δέντρα και το σκάμμα για τα άλματα εις μήκος.

Εκεί μάθαμε τα πρώτα μας γράμματα, γραφή και ανάγνωση, εκεί κάναμε τις πρώτες φιλίες μας, εκεί οι πρώτες γλυκές αναμνήσεις μας. Το κυλικείο, τον κουλουρά και τον τυροπιτά έξω από το σχολείο. Από  το νηπιαγωγείο ακόμη παίζαμε σ' εκείνη την υπέροχη αυλή (γύρω στο 1972 το νηπιαγωγείο στεγαζόταν στο ισόγειο  κτιρίου απέναντι από το δημοτικό ιδιοκτησίας Αποστολίδη).

Ιστορικά στοιχεία  και σκαρίφημα από μνήμης από τον κ. Ιωαννίδη Γεώργιο

(Αποτύπωση από μνήμης από τον κ. Ιωαννίδη Γεώργιο)

Μετά την απελευθέρωσή της Αριδαίας από τους Τούρκους (το 1912) το πρώτο σχολείο που ιδρύθηκε στην Αριδαία (Σούμποτσκο και λίγα χρόνια μετά  Αρδέα), ήταν το 1o  Δημοτικό Αριδαίας.

Αρχικά, στο ισόγειο λειτουργούσε το Νηπιαγωγείο και στον 1o  όροφο το Δημοτικό. 

Αρχιτεκτονική

 Όπως αναφέρει ο κ. Ιωαννίδης, το σχολείο χτίστηκε το 1930 σε οικόπεδο εμβαδού περίπου 3,5 στρεμμάτων στον ίδιο χώρο όπου βρίσκεται σήμερα το 1^ο Δημοτικό Σχολείο. 

Στη νότια πλευρά του βρισκόταν το μεγάλο τμήμα της αυλής και στη βόρεια το μικρότερο. Η αρχική του κατασκευή αποτελούνταν από ένα ημιυπόγειο, ένα υπερυψωμένο ισόγειο και έναν όροφο μόνο στο κεντρικό τμήμα της κατασκευής, με τέσσερις αίθουσες διδασκαλίας στο ισόγειο και δύο στον 1^ο όροφο. Αργότερα στα μέσα της δεκαετίας του’80 προστέθηκαν και άλλες αίθουσες στον όροφο, στη δεξιά ανατολική και αριστερή δυτική πλευρά του κτιρίου. Στις αρχές της δεκαετίας του’60, με εργολαβία του πατέρα του, Θεοδοσίου Ιωαννίδη, τα ξύλινα μέρη του κτιρίου, δηλαδή τα δάπεδα και η σκάλα, αντικαταστάθηκαν με στοιχεία από οπλισμένο γκρο-μπετόν και επένδυση με μωσαϊκό.  Επιπλέον, για αρκετό διάστημα, όταν είχαν καθιερωθεί τα μαθητικά συσσίτια, χρησιμοποιήθηκαν σαν μαγειρεία – εστιατόρια. Εκείνη την περίοδο κάθε μαθητής έφερνε μαζί του κύπελλο, όπου σερβιριζόταν ζεστό γάλα από το καζάνι που προετοίμαζαν οι μαγείρισσες καθώς και βούτυρο και κασέρι. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με μαρτυρίες, κάθε μαθητής έφερνε μαζί του και ένα ξύλο για τη ξυλόσομπα.

Ακόμα ο κ. Ιωαννίδης αναφέρει ότι τα ημιυπόγεια χρησιμοποιήθηκαν για τις δραστηριότητες του Σώματος Ελληνίδων Οδηγών, πριν αυτό αποκτήσει δική του στέγη. Εξυπηρέτησαν ακόμα τις δραστηριότητες της Δημοτικής Φιλαρμονικής καθώς και νεανικών συγκροτημάτων της εποχής (όπως Οι "Χάπιεστ" με τραγουδιστή τον Μανώλη Ζαφειρίου). Τέλος, χρησιμοποιήθηκε ο ημιυπόγειος χώρος και ως κυλικείο του σχολείου.

Ο ισόγειος υπερυψωμένος όροφος διέθετε ευρύχωρους διαδρόμους σε σχήμα σταυρού που οδηγούσαν σε τέσσερις μεγάλες αίθουσες διδασκαλίας, δύο δεξιά και δύο αριστερά, οι οποίες μπορούσαν να χωριστούν με ξύλινες πτυσσόμενες πόρτες σε διπλάσιες αίθουσες.

(Αποτύπωση από μνήμης από τον κ. Ιωαννίδη Γεώργιο)

Ο ισόγειος όροφος διέθετε ακόμη δύο μικρές αίθουσες, μια στο ανατολικό και μια στο δυτικό, καθώς και μια μικρή απέναντι από τη σκάλα που οδηγούσε στον όροφο. Αυτές οι αίθουσες κατά καιρούς χρησιμοποιήθηκαν σαν αίθουσες Νηπιαγωγείου, γραφείο δασκάλων, γραφείο διευθυντή ή αίθουσες αρχείων.

Κάτω από τη σκάλα ανόδου στον όροφο ήταν οι χώροι υγιεινής των δασκάλων.

Στον όροφο πάνω από το υπερυψωμένο ισόγειο υπήρχαν δύο μεγάλες αίθουσες διδασκαλίας στη νότια πλευρά και μια μικρή αίθουσα στα βόρεια η οποία προοριζόταν για βοηθητικές χρήσεις.

Στον όροφο δεξιά και αριστερά του κτιρίου, υπήρχαν επίσης ανοιχτές ταράτσες, όπου στα μέσα της δεκαετίας του’80 κατασκευάστηκαν δύο ακόμη αίθουσες διδασκαλίας για να καλύψουν πρόσθετες ανάγκες του σχολείου.

 Η σκεπή του κτιρίου ήταν ξύλινη και καλυπτόταν από κεραμίδια. Σχεδόν όλες οι αίθουσες διδασκαλίας είχαν νότιο προσανατολισμό με τεράστια παράθυρα υαλοπινάκων, στην αρχή με ξύλινα κουφώματα, έπειτα σιδερένια και αργότερα αλουμινίου. Οι αίθουσες ήταν ευήλιες και ευάερες και σε συνδυασμό με το μεγάλο ύψος και εύρος τους δημιουργούσαν ιδανικές συνθήκες για τη μαθησιακή διαδικασία.

Μια από τις μικρές βόρειες αίθουσες του α΄ ορόφου χρησιμοποιούνταν ως αίθουσα αρχείου ή «Μουσείο», όπως την αποκαλούσαν οι μαθητές. Στην αίθουσα αυτήν φυλάσσονταν τα αξιόλογα έργα χειροτεχνίας, ξυλογλυπτικής, ξυλοκοπτικής,  ζωγραφικής , δεκαετιών ολόκληρων, τα οποία εκτίθενταν στην έκθεση μαθητών και μαθητριών που γινόταν κάθε χρόνο, στο τέλος της σχολικής περιόδου, πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές. 

Οι αυλές του σχολείου

Στις δύο ευρύχωρες αυλές του σχολείου, στη βόρεια και νότια υπήρχαν διάφορα δέντρα : λεύκες, ακακίες, φλαμουριές και ιτιές κλαίουσες.

Στη βορειοδυτική πλευρά της αυλής βρίσκονταν οι χώροι υγιεινής για την εξυπηρέτηση των μαθητών.

Συστάδα από βρύσες υπήρχαν στο βόρειο και νότιο τμήμα της σχολικής αυλής.

(Σε αυτή την παλιά φωτογραφία διακρίνεται καθαρά αυτό που περιγράφει παρακάτω ο κ. Ιωαννίδης)

Το 1958 στη νοτιοδυτική πλευρά της αυλής του σχολείου είχε κατασκευαστεί ένα πετυχημένο ομοίωμα του ιερού βράχου της Ακρόπολης των Αθηνών, με ξύλινο ομοίωμα του Παρθενώνα. Στο ίδιο σημείο βρισκόταν και ο ιστός της σημαίας του σχολείου, όπου κάθε πρωί γινόταν έπαρση και κάθε απόγευμα υποστολή της σημαίας. 

Ο περιβάλλον χώρος ήταν ο χώρος δραστηριοτήτων στα διαλείμματα και στο μάθημα της γυμναστικής και τις ώρες όμως που δε λειτουργούσε το σχολείο, η αυλή αποτελούσε το γήπεδο ποδοσφαίρου για το μαθητόκοσμο. Στην ίδια θέση υπήρχε και γήπεδο μπάσκετ, που ήταν το πρώτο που κατασκευάστηκε στην Αριδαία.

Στο νοτιοδυτικότερο μέρος της αυλής ήταν τα παιχνίδια : τραμπάλες, κούνιες, αναρρίχηση αλλά και το σκάμμα με άμμο, όπου οι μαθητές ασκούνταν στα άλματα ύψους και μήκους.

Κάθε χρόνο στο τέλος της σχολικής περιόδου, πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές , με τη παρουσία των γονέων στην αυλή του σχολείου πραγματοποιούνταν οι γυμναστικές επιδείξεις από όλα τα τμήματα των τάξεων.

 Επίσης διενεργούνταν αθλητικά αγωνίσματα, παιχνίδια και η εκδήλωση έκλεινε με τη λήψη από τους γονείς των ελέγχων προόδου των παιδιών.

Για πολλά χρόνια και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του’70 το σχολείο λειτουργούσε πρωί – απόγευμα Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή και

 Τετάρτη- Σάββατο μόνο πρωί.

Στις αρχές της δεκαετίας του’80 το σχολείο άρχισε να λειτουργεί πενθήμερο όπως και σήμερα. Τέλος, το πρωί της Κυριακής όλος ο μαθητόκοσμος συγκεντρωνόταν στην αυλή του σχολείου και σε γραμμή με συνοδεία των δασκάλων πήγαιναν για εκκλησιασμό. 

 Μέχρι τη σχολική χρονιά 1956-57, που ιδρύθηκε το δεύτερο Δημοτικό Σχολείο, το κτίριο του 1^ου κάλυπτε τις κτιριακές ανάγκες όλου του μαθητόκοσμου της Πρωτοβάθμιας στοιχειώδους τότε Εκπαίδευσης.

Παραμονές των εθνικών γιορτών 28^ης Οκτωβρίου,  4^ης Νοεμβρίου, 25^ης Μαρτίου το σχολείο διοργάνωνε γιορτές με θεατρικά έργα, σκετς, απαγγελίες ποιημάτων. Όπως επίσης και τα Χριστούγεννα και το Πάσχα πριν από τη λήξη των μαθημάτων.

Άλλες χρήσεις του κτιρίου στο πέρασμα του χρόνου

Το επιβλητικό κτίριο του 1^ου Δημοτικού Σχολείου, εκτός από τη βασική του λειτουργία ως Σχολείο κατά περιόδους χρησιμοποιήθηκε και για άλλο σκοπό. Την περίοδο της Γερμανοϊταλικής κατοχής  της πατρίδας μας, επιτάχθηκε από τους κατακτητές και χρησιμοποιήθηκε ως ένας από τους χώρους στέγασης των κατοχικών δυνάμεων στην επαρχία Αλμωπίας. 

Με τους σεισμούς της 21-12-1990 το κτίριο υπέστη σοβαρές ζημιές, κυρίως στις προσθήκες. Μετά  από έλεγχο που διενεργήθηκε από την ΥΑΣΒΕ το κτίριο κρίθηκε ακατάλληλο και αποφασίστηκε να συστεγαστεί το 1^ο Δημοτικό Σχολείο με το 3^ο Δημοτικό Σχολείο, στο οποίο η φοίτηση θα γίνονταν σε πρωινό – απογευματινό κύκλο εκ περιτροπής, έως ότου αποκατασταθούν οι βλάβες.

Το Σεπτέμβριο του 1992 το κτίριο του 1oυ Δημοτικού Σχολείου επαναλειτούργησε, στεγάζοντας και πάλι τους μαθητές του.

Το έτος 1996 λόγω της αύξησης του μαθητικού δυναμικού δημιουργήθηκε το 4o Δημοτικό Σχολείο το οποίο όμως δεν είχε δική του στέγη. Έτσι από το 1996 – 2002 συστεγάζεται με το 1o Δημοτικό Σχολείο. Το 2002 το 4ο  Δημ. Σχολ. μεταφέρεται σε δικό του κτίριο.

Το έτος 2002, μετά από έλεγχο μηχανικών της Νομαρχίας Πέλλας το κτίριο κρίθηκε ακατάλληλο για σχολική χρήση. Από τότε έως τον Ιούνιο του 2008 οι μαθητές του 1^ου Δημοτικού Σχολείου στεγάζονταν στο 4^ο Δημοτικό Σχολείο Αριδαίας.

Το κτίριο του 1^ου Δημοτικού Σχολείου κατά τα έτη 2002 – 2007 φιλοξενούσε το Μουσικό Σύλλογο Αριδαίας «Αρίων» και το Χιονοδρομικό Όμιλο Αριδαίας.

Σύγχρονη πραγματικότητα

Τον Απρίλιο του 2007 το παλιό κτίριο του 1ου Δημοτικού Σχολείου Αριδαίας γκρεμίζεται

Μετά από πολύχρονους αγώνες του συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, πραγματοποιήθηκε η ανέγερση του σύγχρονου  Σχολικού Συγκροτήματος του 1^ου Δημοτικού Σχολείου Αριδαίας.

Έτσι από το Σεπτέμβριο του 2008 και μετά από 6 χρόνια, το σχολείο λειτουργεί στις νέες εγκαταστάσεις του. 

 Χτίστηκε με χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα από το Γ΄ Κ.Π.Σ ( 3^ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης) με το ποσό των 3.100.000 Ευρώ. Μετά από δημοπρασία που έγινε, την ανέγερση του κτιρίου ανέλαβε η «ΘΕΜΕΛΙΑΚΗ Α.Ε.». 

Η εξέλιξή του 1ου Δημοτικού Αριδαίας από το 1930 μέχρι σήμερα αντικατοπτρίζει τις αλλαγές στην εκπαίδευση, αλλά  και την τοπική μας  κοινωνία. Η διατήρηση και διάχυση  της μνήμης και της παράδοσης είναι σημαντική για τις επόμενες γενιές, και σίγουρα αυτό το σχολείο παραμένει σύμβολο της εκπαίδευσης στην Αριδαία.

Ευχαριστούμε πολύ τον κ. Γεώργιο Ιωαννίδη, την κυρία Αγάπη και  την κ. Μαρία  για τις πολύτιμες πληροφορίες, αλλά και φωτογραφίες.

©Katerina